Stress

Een paar jaar geleden ben ik eens met mijn neus tegen de muur geknald, hard en uit het niets. Het heeft lang geduurd eer ik daar 100% van hersteld was, van die burn out. En eerlijk toegegeven misschien ben ik daar nooit echt van hersteld. Of misschien moet ik het anders interpreteren, misschien is mijn lichaam gewoon veel duidelijker in het aangeven van haar limieten. Want vanaf ik teveel stress ervaar gaan er in mijn hoofd en lichaam verschillende alarmbellen af. Niet van die alarmbellen dat ik als een kip zonder kop in het rond begin te rennen, eerder duidelijke signalen dat ik de huidige druk niet lang mag en kan volhouden.

Signalen

De basis van mijn crash was dat ik blééf doorgaan, ondanks de duidelijke signalen. Ik kon mij fysiek over mijn mentale stress zetten en ik kon me mentaal over de fysieke barrière hijsen. De alarmbellen zorgen er nu voor dat ik hopelijk nooit meer in die situatie terechtkom. Aangezien ik ook een andere visie op leven en werken heb geformuleerd lijkt het me onwaarschijnlijk maar je weet maar nooit. Ondertussen zijn we een paar jaar later en het is pas recent dat ik er ben achtergekomen welke factoren mij eigenlijk echt stress bezorgen.

Besef

Het eerste waar ik ben achter gekomen ben is dat ik graag hard werk, daar haal ik voldoening uit. Ik doe mijn werk graag en kijk er niet tegenop om lange dagen of veel uren te kloppen. Sinds ik mijn fysieke en mentale gezondheid fel heb verbeterd is dat ook geen enkel probleem. En wat ik vooral heb ontdekt is dat ik enorm graag mijn werk doe. Ik heb een gevarieerde job met vele uitdagingen en hoge druk maar als ik zelf in sta voor het eindresultaat dan kan ik daar perfect met om. Ik vond dat al een belangrijk besef. Want moest dat niet het geval zijn dan zou dat de eerste factor zijn waar ik moet aan zou werken.

Oorzaken

Het heeft een héél tijdje geduurd voor ik goed en wél besefte waar mijn stressfactoren hun oorsprong hadden. Ik zag in dat het niet lag bij het type job dat ik deed, ook niet aan druk die ik mezelf soms opleg. Maar wel, en vooral, aan een aantal externe factoren.

Verantwoordelijkheid vs Impact

ik merkte dat ik vooral gestresseerd werd als ik voor een taak of proces verantwoordelijk werd gesteld en afgerekend werd op het eindresultaat zonder dat ik daar eigenlijk echt impact op de uitvoering ervan had. Ik zal het uitleggen aan de hand van een voorbeeld. Als commerciële fotograaf ben je onderdeel van een commercieel proces waarbij jij een concept vertaalt naar een beeld. (Kei leuk!) Dat gebeurd in verschillende stappen, ik ga dat hier niet helemaal in detail uit de doeken doen maar grosso modo kan je dat opsplitsen in 3 fasen.
De eerste fase is de vertaling van het concept in je hoofd te maken en dit te verdedigen/verkopen naar je klant toe,
de tweede fase is de effectieve uitvoering en
de derde fase is de post productie op het gemaakte beeld.
De eerste twee fases doe ik zelf, de laatste fase besteed ik uit aan iemand die daar gespecialiseerd in is: een retoucheur of de photoshopper in de volksmond.

In de eerste fase visualiseer ik me de briefing in mijn hoofd en vertaal dit naar een briefing of moodboard voor de klant van hoe ik het beeld, eindresultaat zie. Soms is de klant daar niet met akkoord of zien zij het anders. Soms gaan ze in zee met mij, soms niet. Ik heb daar geen stress van, alles wat er in deze fase goed of fout gaat ligt aan mijn eigen motivatie, creativiteit en visie. Ik kan me hier 100% voor geven of 50% dat is mijn keuze en het resultaat zal conform mijn inspanning en motivatie zijn. En dan ligt het aan “Les Goûts et les Couleurs” van de klant om voor mij te kiezen in plaats van een andere fotograaf. Geen stress, soms frustratie of teleurstelling als de inzet niet resulteert in een gewonnen opdracht.

In de tweede fase, als ik de opdracht toegewezen krijg, is het actie tijd. Dat is echt mijn moment, het doen! Dan stel ik met mijn people skills, technische bagage en creativiteit alles in het werk om dat concept in een top beeld om te zetten. Op het einde van een fotoshoot ligt er een beeld dat 100% de weerspiegeling is van mijn inzet, creativiteit, teamwerk, technische kennis en people skills. Als dat niet naar de zin is van de klant dan kan ik daar enkel mezelf het verwijt maken. Soms zijn het weer, modellen of ander externe factoren spelbreker maar ik heb er die dag alles aan gedaan om het best mogelijke resultaat neer te zetten, gezien de omstandigheden.
Again, ik kan enkel mezelf iets verwijten.

In de laatste fase komen er twee zaken vaak samen. De timing en de post productie. Meestal werken wij onder strakke deadlines dus de druk ligt hoog. Dat is ook één van de redenen waarom de meeste mensen graag in onze sector werken, inclusief mezelf, de kick van “getting it done”.
Ik ben dus nog altijd diegene die verantwoordelijk is voor het eindresultaat maar heb iemand tijdelijk aangeworven (ook een freelancer) die een deel van het proces gaat uitvoeren, in dit geval het photoshop werk. (Ik heb bewust zelf niet leren photoshoppen, ik sta liever in the field te fotograferen dan achter de computer te prutsen aan een beeld.)
Daar worden duidelijk timings en afspraken met gemaakt in functie van die deadlines. Als er om één of andere reden iemand dan een wijziging in aanbrengt in de overéénkomst dan ben ik daar de dupe van. Budget verkeerd ingeschat, de die retoucheur ziek valt, de deadline verschuift (meestal dichterbij), er moeten meer beelden opgeleverd worden, … etc. Het enige dat ik kan doen is schipperen tussen de twee partijen en zorgen dat de deadline binnen budget met het beoogde resultaat gehaald wordt. Maar zelf kan ik er weinig actiefs aan doen. Het gaat hier soms over grote budgetten voor grote klanten, dat draagt bij aan de stressfactor dan en meestal verschillende van zulke situaties tegelijkertijd.

In fase één en twee ben ik verantwoordelijk voor het resultaat en heb ik direct impact op de werking daar naartoe. In de derde fase ben ik een “Middle Man” die enkel maar boodschappen, wijzigingen van de ene partij naar de andere doorgeeft geen impact heeft op de werking maar wel verantwoordelijk wordt gesteld voor het resultaat. Dat zijn zaken waar ik, bij wijze van voorbeeld, stress van krijg.

De oplossing ligt voor mij op twee niveaus. Enerzijds ben ik gaan samenwerken met producers die een pak van die “Middle Man” taken van mij overnemen zodat ik me enkel kan focussen op het inhoudelijke en het creatieve. Dat heeft al enorm veel opgelost. Dit is enkel mogelijk is bij grotere budgetten, hoewel de meeste van mijn jobs daar onder vallen zijn er toch soms opdrachten waarbij ik alles van A tot Z regel. Daar heb ik ondertussen geleerd welke type klanten/mensen de neiging gaan hebben om tot zo’n stress situaties te komen. Zowel met klanten als de mensen die ik tijdelijk inschakel. Als er bij de eerste contacten al iets begint te kriebelen achter mijn oor is de kans groot dat ik het project of de samenwerking zal weigeren.

Continuïteit en planning

Zoals gezegd werk ik graag en hard, zoals de meesten in onze sector. Maar daar zit een klein addertje onder het gras. Wij werken als zelfstandige beeldmakers telkens opnieuw voor een nieuwe klant en we zijn maar zo goed als ons laatste project. Wij moeten dus elke keer een goede eerste indruk maken, zoals een werknemer in zijn eerste werkweek. Elke dag opnieuw die eerste indruk maken, eens een dag met een slaapkop of een zware verkoudheid en een opmerking van laat me even met rust vandaag, dat gaat niet, we geven altijd 110%.
Daarnaast zijn we niet goedkoop en probeert elke klant een maximaal aan werk in één dag te steken. Een tweede dag is al snel bijna een verdubbeling van het budget. Met het gevolg dat we vaak lange dagen maken, dat is op zich geen probleem. Zoals gezegd, daar halen we soms zelfs net onze kick uit!
Het probleem zit ‘m vooral in de opeenvolging van zulke dagen. En het feit dat je als zelfstandige altijd wil werken omdat je nooit weet wanneer het stilvalt neem je zoveel mogelijks jobs aan om zoveel mogelijk financiële buffer op te bouwen voor de slechtere periodes. Corona was daar een goed voorbeeld van.
Zo heb ik ooit eens 78 dagen aan één stuk gewerkt, week en weekends, slachtoffer van mijn eigen succes, u kan al raden hoe dat geëindigd is.
Ook planning kan je onbewust in zo’n teveel situatie duwen. Als fotograaf/regisseur moeten wij elke opdracht winnen van onze conculega’s. Op basis van prijs/planning/creative benadering winnen wij al dan niet een opdracht. Dus soms staan wij voor meer jobs in competitie dan dat we eigenlijk fysiek of agenda-gewijs kunnen bolwerken. Logisch want 30 tot 50 % van die jobs komen uiteindelijk niet naar je toe. Daar zit dus een groot deel op dat weg valt, dat is nu eenmaal hoe onze sector draait. Maar als er dan eens niet 30% afvalt maar slechts 10% dan is dat fijn want dan ben je goed bezig. Maar de valkuil is dat je dat niet te lang mag aanhouden. Want dan kom je in het “te hard gaan voor te lange tijd” straatje, en dat eindigt altijd met uw gezicht op het asfalt. Met geld op uw bankrekening en in duigen liggen, daar ben je ook niets met.

Ik hanteer daarvoor nu de volgende regel als richtlijn. Ik shoot maximum twee dagen per week, met één week per maand met 3 draaidagen als uitzondering. Een draaidag is meestal 10 tot 13u werken op één dag. De andere 3 dagen zijn voor planning, opvolging, administratie, voorbereiding, testen, meetings, … en wat tijd voor mezelf. Als er toch meer aanvragen zijn stel ik altijd andere mogelijke data voor. Want de gevraagde data zijn niet altijd de verplichte data, zoiets moet altijd in de agenda van veel mensen passen. Dus een beetje druk uitoefenen kan wel. Als het dan nog niet lukt dan laat ik de job liever gaan. Want uitzonderingen worden de regel, héél snel. En sinds een half jaar lukt me dat aardig op die manier. Ik heb ook gemerkt dat door minder te werken ik terug beter werk lever. Onze dagen zijn lang en vooral intensief, fysiek en mentaal, als ik daar niet van recupereer heeft dat ook impact op de kwaliteit van het werk dat ik lever.

Toxic People

Je hebt ze overal: de parasieten, de achterbakse elleboog werkers, de profiteurs, de geldwolven en de kantjes eraf lopers, de schuld af schuivers, de slechte manager, de luie collega, … daar kan je nu eenmaal niet omheen, je komt ze overal tegen. Ik heb nogal een goei innerlijk kompas wat mensen en hun karakter betreft en als mijn gevoel bevestigd wordt dan neem ik daar direct actie op, een beetje op dezelfde manier zoals ik mijn vriendschappen wik en weeg. En ik heb daar maar één remedie voor: “get the fuck out of there“. Ik ben de laatste die van een conflict of moeilijke situaties wegloopt maar in het geval van “Toxic People” doe ik dat wel. Ten eerste hou ik niet van negativiteit, ten tweede ben ik niet goed in hun politiek spel en ten derde is dat kostbare verloren energie. Sommige dingen moet je gewoon mijden. Als freelancer is dat iets eenvoudiger want je kan gewoon beslissen om niet meer met die mensen samen te werken. Als je in dienst bent is dat moeilijker want je bent afhankelijker op lange termijn van je werkgever en collega’s. Maar zelfs dan kan je mensen mijden en als het echt niet anders kan verander je van job, hoe extreem dat ook klinkt. Toxische mensen zijn als een kanker, die vreten traag maar gestaag aan je mentale gezondheid.

Zure, jaloerse en achterbakse mensen zijn echt toxisch voor je mentaal evenwicht. Te vermijden!

Mindset

De vraag is, moet je zoveel werken. Onze klassieke instelling is dat wij onze vrijheid moeten kopen. Onze ouders en grootouders waren daar het beste voorbeeld van. “Nu” werken, “later” genieten. De keerzijde was dat eenmaal het “later” werd, konden ze niet op dezelfde manier genieten van het leven als toen ze jonger waren. En voor sommigen, die haalden door de stress of gezondheid “later” niet eens.
Wij kopen onze vrijheid door meer geld te verdienen. Want met geld kan je méér, meer op vakantie, meer luxe kopen, meer hobby spullen kopen om je te ontspannen, duurder interieur, betere wagens, een huisje ginder … maar uiteindelijk wordt je slaaf van al die extra uitgaven en gaan die een soort druk op je uitoefenen om dat patroon te blijven herhalen en te overtreffen. Nieuw – nieuwer – nieuwst, goed – beter – nog beter, best is er nooit… En ik kan het weten want ik zat héél vlotjes in die mindset.

Sinds een paar maanden gooi ik het over een heel andere boeg, de minder is beter en tevreden zijn.
Het idee is heel simpel, minder uitgaven, minder financiële afhankelijkheden en je vooral tevreden stellen met wat je écht nodig hebt. Je ontdoen van alles wat je niet nodig hebt, ook niet af en toe. Dat geeft je rust. Door financieel minder druk te creëren moet ik niet extra hard blijven werken om mijn uitgave patroon te onderhouden. Ik kan mijn “planning en continuïteit” zoals hierboven beschreven aanhouden en nog marge overhouden om tevreden te leven. En aangezien ik minder bezit heb ik minder om me zorgen over te maken of over te ontfermen, wat me alleen maar meer tijd geeft en dat is waar het allemaal om draait. Je uitgaven beperken zodat er van je huidige inkomstenstroom meer overblijft.
Meer kwali-tijd voor hetzelfde geld.

Persoonlijk

Stress is iets zéér persoonlijk en subjectief. Wat de ene als stress ondervind is voor de andere (op dat moment) gewoon een normale gang van zaken. Maar eenmaal je onder hoge stress hebt gestaan en meestal voor een langere periode, dan doet dat iets met je geest en lichaam. Blijvend. Daar kan je niet om heen. Belangrijk is dat je dan opzoek gaat naar wat stress voor jou betekent en waar ze vandaan komt. En hoe je ze kan vermijden of aanpakken. Ik kan je niet zeggen hoe je dat moet doen.
Ik kan alleen maar zeggen hoe ik het doe en blijf doen.